Hướng dẫn cách bốc mộ dúng quy trình và chi tiết

Bốc mộ là một nghi lễ quan trọng trong tín ngưỡng tâm linh của người Việt, thường được thực hiện để cải táng hoặc di dời phần mộ của tổ tiên. Việc này không chỉ thể hiện lòng hiếu kính mà còn giúp con cháu tránh phạm phong thủy xấu, mang lại phúc lộc cho gia đình. Tuy nhiên, quy trình bốc mộ đòi hỏi sự cẩn trọng, tuân theo các nghi thức truyền thống để tránh những điều kiêng kỵ. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách bốc mộ chi tiết, giúp bạn thực hiện đúng phong tục và đảm bảo an toàn tâm linh.

Khi nào thì nên bốc mộ?

​Bốc mộ hay còn gọi là cải táng hoặc sang cát, là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt, thể hiện sự kính trọng và tưởng nhớ đến tổ tiên. Việc xác định thời điểm thích hợp để bốc mộ cần dựa trên nhiều yếu tố như thời gian chôn cất, điều kiện môi trường và phong tục địa phương.​

Thời gian bốc mộ

Thời gian bốc mộ thường được thực hiện sau khi người mất đã được chôn cất khoảng 3 – 5 năm trở lên. Tuy nhiên, tùy vào điều kiện cụ thể như chất đất, khí hậu và phong tục tập quán địa phương, thời gian này có thể kéo dài từ 5 – 7 năm để đảm bảo hài cốt đã hoàn toàn phân hủy.

Theo quy định, thời gian cải táng tối thiểu từ khi mai táng đến khi cải táng không được dưới 36 tháng. Điều này giúp đảm bảo rằng thi thể đã phân hủy đủ để việc bốc mộ được thực hiện một cách thuận lợi và an toàn.

Thời điểm trong năm

Thời điểm lý tưởng để bốc mộ thường là vào mùa thu từ tháng 9 – tháng 12 Dương lịch. Đây là giai đoạn thời tiết mát mẻ, không có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ và được xem là thích hợp cho việc cải táng. Ngoài ra, tiết Kinh Trập đến tiết Thanh Minh (từ ngày mùng 5/3 – 5/4 Dương lịch) cũng là thời điểm được nhiều người lựa chọn.

Chọn ngày và giờ bốc mộ

Khi chọn ngày bốc mộ, gia đình cần xem xét tuổi của người đã khuất và tuổi của trưởng nam trong nhà để tránh những năm xung sát. Ngày bốc mộ thường được chọn vào những ngày tốt theo phong thủy và nên thực hiện vào ban đêm hoặc lúc rạng sáng để tránh ánh sáng mặt trời chiếu vào xương cốt.

Trước khi tiến hành bốc mộ, gia đình cần kiểm tra mộ kỹ lưỡng, chọn vị trí và hướng đặt mộ mới tốt về phong thủy và chuẩn bị đầy đủ các lễ vật cần thiết cho nghi lễ. Sau khi bốc mộ, cần thực hiện các thủ tục cúng, lễ để thể hiện lòng thành kính với người đã khuất.

Xem thêm: Cách chọn kích thước mộ cải táng chuẩn nhất

Chuẩn bị trước khi bốc mộ

Bốc mộ là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam, thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn kính đối với tổ tiên. Để thực hiện lễ bốc mộ một cách trang nghiêm và đúng phong tục, gia đình cần chuẩn bị kỹ lưỡng các vật dụng và thực hiện các thủ tục cần thiết. Dưới đây là những điều cần chuẩn bị trước khi bốc mộ:

Xem ngày giờ và chọn địa điểm

• Chọn ngày tốt: Tránh các ngày xung khắc với tuổi của người đã khuất và trưởng nam trong gia đình. Nên chọn ngày Tam hợp, Lục hợp, Chi đức hợp, Tứ kiểm hợp.
• Chọn giờ tốt: Thường thực hiện vào ban đêm hoặc lúc rạng sáng để tránh ánh sáng mặt trời chiếu vào xương cốt.
• Kiểm tra mộ: Đảm bảo mộ đã đủ thời gian để cải táng và không phạm trùng.
• Chọn vị trí mới: Lựa chọn đất vững chắc, tránh đào phải khu vực đã khai quật. Vị trí mới nên hội tụ các yếu tố phong thủy tốt.

Chuẩn bị vật dụng cần thiết

Các vật dùng chuẩn bị trước khi bốc mộc là:

• Quách: Là quan tài dùng để chứa di hài sau khi bốc mộ. Quách thường được làm từ gỗ, sành, sứ hoặc xi măng. Gỗ được ưa chuộng vì khả năng chống mối mọt và độ bền cao.
• Tiểu: Là hộp đựng xương cốt, thường làm bằng gỗ, sành, sứ. Sau khi bốc xương cốt, chúng sẽ được đặt vào tiểu rồi cho vào quách.
• Giấy tráng kim: Loại giấy màu vàng dùng để bọc xương cốt trong tiểu giúp bảo vệ và tránh tác động của môi trường.
• Thất bảo: Vật phẩm quý giá đặt vào quách để bảo vệ linh hồn của người đã khuất.
• Vải áo bọc cốt: Dùng để bọc xương cốt, giúp bảo vệ sự thiêng liêng của hài cốt.
• Hoa cúc khô, tiền cổ, đồng trinh, ngũ vị hương: Dùng để làm sạch xương cốt và tẩy uế.
• Đá thạch anh rải mộ, quế thơm: Dùng để đun nước lau chùi tiểu quách và xua đuổi tà khí.

Chuẩn bị lễ vật

• Củi: Dùng cho lễ cúng.
• Rượu: 2 lít.
• Nước sạch: 50 lít.
• Nước vang: 50 lít.
• Chậu to mới: 3 chậu.
• Bàn chải đánh răng mới: 1 cái.
• Bàn chải to mới: 2 cái.
• Khăn mặt mới: 10 cái.
• Tráng kim: 20 tờ.
• Vải điều: 1 vuông.
• Xôi, gà luộc trống nguyên con, muối, gạo, trầu cau: Dùng cho lễ cúng

Cúng khấn xin phép

Trước khi bốc mộ, gia đình cần thực hiện lễ xin phép các thần linh, bao gồm Thổ Thần và Long Mạch, để được dời mộ. Lễ vật cần chuẩn bị bao gồm nhang vàng, hoa quả, rượu, bàn chải, chậu

Hướng dẫn cách bốc mộ đúng quy trình

Dưới đây là hướng cách bốc mộ chi tiết, đúng quy trình bạn có thể tham khảo:

Đào mộ

Sau khi cúng Thổ Công, tiến hành đào mộ vào ban đêm hoặc lúc rạng sáng để tránh ánh nắng mặt trời chiếu vào hài cốt. Trước khi mở nắp quan tài, cần đổ một ít rượu lên trên để xua đuổi âm khí.

Khâm liệm và di chuyển hài cốt

• Thu lượm hài cốt: Lấy hài cốt ra và rửa sạch bằng nước vang trong chậu sạch đã được chuẩn bị trước đó. Đảm bảo nhặt hết mọi mảnh xương, dù nhỏ nhất.
• Sắp xếp hài cốt: Sau khi rửa sạch, xương cốt sẽ được lau khô và sắp xếp vào tiểu sành. Dùng giấy tráng kim để bọc xương cốt trước khi đặt vào tiểu.
• Di chuyển: Di chuyển hài cốt đã được khâm liệm đến vị trí mới để chuẩn bị cho việc an táng

An táng tại địa điểm mới

• Chuẩn bị mộ mới: Đảm bảo mộ mới đã được đào và xây dựng sẵn. Vị trí mới nên được chọn kỹ lưỡng về mặt phong thủy.
• An táng: Đặt quách chứa hài cốt vào mộ mới và hoàn tất việc chôn cất. Sau đó, thực hiện lễ tạ mộ để bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong sự phù hộ cho mộ phần mới

Sau khi bốc mộ cần làm gì?

Sau khi hoàn tất quy trình bốc mộ, gia đình cần thực hiện một số bước quan trọng để thể hiện lòng thành kính và đảm bảo sự an toàn cho mộ phần mới. Cụ thể:

Thực hiện lễ tạ mộ

Lễ tạ mộ là một phần không thể thiếu sau khi bốc mộ. Mục đích của lễ này là để cảm ơn thần linh đã cho phép gia đình bốc mộ và cầu mong sự phù hộ cho mộ phần mới. Lễ vật cần chuẩn bị bao gồm hoa quả, rượu, nhang vàng và các lễ vật khác theo phong tục địa phương.

Lễ tạ mộ thường bao gồm các phần như:

• Kính lạy quan thần thổ địa, thần linh: Thể hiện lòng tôn kính đối với các vị thần linh.
• Tiết chủ: Giới thiệu người thực hiện lễ.
• Lý do tạ mộ: Nêu rõ lý do thực hiện lễ tạ mộ.
• Cầu: Cầu mong sự phù hộ và bình an cho gia đình.
• Tạ mộ: Bày tỏ lòng biết ơn đối với thần linh và tổ tiên

Vệ sinh và xử lý vật dụng

Sau khi bốc mộ, tất cả dụng cụ và trang thiết bị cần được vệ sinh sạch sẽ. Người tham gia trực tiếp vào quá trình bốc mộ nên rửa tay bằng xà phòng hoặc sát khuẩn tay bằng dung dịch sát khuẩn để đảm bảo vệ sinh.

Mọi chất thải phát sinh trong quá trình bốc mộ cần được thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định về quản lý chất thải thông thường. Điều này giúp giữ gìn môi trường sạch sẽ và tránh ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Sau khi an táng tại vị trí mới, gia đình nên thường xuyên kiểm tra mộ phần để đảm bảo rằng mộ được giữ gìn tốt và không bị hư hỏng. Điều này giúp duy trì sự tôn nghiêm và an toàn cho mộ phần.

Lưu ý khi thực hiện bốc mộ

Bốc mộ là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam, thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn kính đối với tổ tiên. Để đảm bảo nghi lễ diễn ra suôn sẻ và tránh những điều không may mắn, dưới đây là những lưu ý quan trọng khi thực hiện bốc mộ:

• Nên thực hiện bốc mộ vào ban đêm hoặc lúc rạng sáng để tránh ánh nắng mặt trời chiếu vào hài cốt.
• Chọn ngày và giờ tốt theo tuổi của người đã khuất và trưởng nam trong gia đình. Tránh các ngày xung khắc như Lục xung, Lục hình, Lục hại.
• Trẻ em, phụ nữ mang thai hay người đang bị bệnh không nên tham gia vào lễ bốc mộ.
• Trang phục kín đáo, trang nghiêm, tránh cười đùa trong quá trình diễn ra nghi lễ.
• Chọn vị trí mới có phong thủy tốt, tránh phá long mạch và các vị trí được cho là xấu. Nên chọn đất rắn chắc, tránh đất tơi xốp để đảm bảo sự ổn định cho mộ phần mới.
• Thực hiện cúng xin phép thổ công trước khi bốc mộ. Sau khi bốc mộ, cần làm lễ tạ mộ để bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong sự phù hộ cho gia đình.

Những câu hỏi thường gặp khi bốc mộ

Bốc mộ là một phong tục lâu đời của người Việt, đặc biệt phổ biến ở miền Bắc. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến việc bốc mộ:

Bốc mộ có bắt buộc không?

Bốc mộ không bắt buộc nhưng nó là một phong tục được nhiều người thực hiện để thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn kính đối với tổ tiên. Việc bốc mộ thường được thực hiện sau một khoảng thời gian nhất định, khi mộ phần đã cũ hoặc có những lý do đặc biệt khác như đất bị sụt lún, ngập nước hay gia đình muốn quy tập mộ phần về một nơi khang trang hơn.

Nếu không bốc mộ có ảnh hưởng gì không?

Không bốc mộ không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của gia đình. Tuy nhiên, theo quan niệm tâm linh, việc bốc mộ giúp linh hồn người đã khuất được siêu thoát và an nghỉ nơi đất lành, mang lại bình an và may mắn cho gia đình. Nếu không bốc mộ, một số người tin rằng có thể ảnh hưởng đến sự an lạc của người đã khuất, nhưng điều này phụ thuộc vào quan niệm và niềm tin cá nhân

Chi phí bốc mộ hết bao nhiêu?

Chi phí bốc mộ có thể thay đổi tùy thuộc vào địa điểm và dịch vụ lựa chọn. Thường chi phí cho gói bốc mộ cơ bản có thể dao động từ 10.000.000 VND trở lên, bao gồm nhân viên, tiểu sành và vận chuyển thi hài. Ngoài ra, chi phí có thể phát sinh thêm nếu chọn hòm để đưa đi thiêu hoặc chôn cất với mức giá từ 40.000.000 – 200.000.000 VND.

Việc bốc mộ không chỉ là một nghi lễ tâm linh quan trọng mà còn thể hiện lòng hiếu kính của con cháu đối với tổ tiên. Để đảm bảo quá trình bốc mộ diễn ra suôn sẻ, gia đình cần tuân thủ đúng phong tục, chọn thời điểm thích hợp và thực hiện đầy đủ các nghi thức cần thiết. Hy vọng với những hướng dẫn cách bốc mộ chi tiết phía trên, bạn sẽ có sự chuẩn bị tốt nhất, giúp nghi lễ được tiến hành thuận lợi và mang lại sự bình an cho gia đình.